Trầm hương, nhang trầm sạch

1. Trầm Hương là gì?

Theo giân dan, Trầm hương tạo thành do hương trời bay theo gió đáp vào chỗ bị thương trên cây Dó Bầu, hòa vào nhựa chảy ra từ vết thương ấy, hun đúc theo thời gian, tạo thành Trầm, chứa đựng linh khí đất trời.

Tuy nhiên, khoa học phát triển, khái niệm Trầm hương được hoàn thiện như sau:

Trầm hương là phần gỗ chứa nhiều nhựa thơm sinh ra từ thân cây Dó mọc nhiều ở trong những cánh rừng già Nam Bộ Việt Nam. Khi cây Dó bị tổn thương (do bom đạn, thiên tai, con người…), cây sẽ tiết ra nhựa thơm để chữa lành vết thương trên thân, phần gỗ bị tổn thương được tích dầu trở thành một loại gỗ quý thơm, đó chính là Trầm hương. Do đó, đây cũng là đặc điểm giúp người đi địu tìm Trầm (hay còn gọi là phu Trầm) phát hiện ra cây có Trầm hương, thường là những cây bị bom đạn găm vào, cây bị giông gió làm gãy cành hay bị sét đánh.

2. Phân loại trầm hương

Theo sách Trầm hương của PTS Sinh Học Võ Văn Chi, vào thế kỷ thứ 14, Tuệ Tĩnh, trong Nam dược thần hiệu, khi được hỏi Trầm hương là gì, đã giải thích như sau: Trầm hương thứ đen mà bỏ vào nước chìm gọi là Trầm hương, thứ tía gọi là mật hương, thứ có vân trắng mà nhẹ gọi là tốc hương.

Hiện nay, trên thị trường phổ biến hai loại Trầm hương là Trầm hương tự nhiên và Trầm hương nuôi cấy. Trầm hương tự nhiên và nuôi cấy đều được tạo thành từ nhựa cây Dó Bầu qua thời gian, mùi hương và tính chất gần như giống nhau, tương đương phần nào về màu sắc cũng như công dụng. Tuy nhiên có thể phân biệt hai loại Trầm này như sau;

Trầm hương tự nhiên

Quá trình hình thành

Trầm hương tự nhiên hình thành ở những cây Dó đã chết, phần gỗ bị mục hoặc từ những cây bị tổn thương trước đó, không do tác động có chủ ý của con người. Vậy nên phải mất thời gian rất lâu để hình thành, đồng thời tốn công sức để tìm được cây Dó đóng Trầm. Chính vì thế nên Trầm hương tự nhiên có giá cao hơn rất nhiều so với Trầm hương nuôi cấy, đồng thời hàm lượng tinh dầu cũng cao hơn.

Về mùi hương

Trầm hương tự nhiên mang hương gỗ nồng nàn, và có khả năng lưu hương lâu hơn so với Trầm hương nuôi cấy. Tuy nhiên về cơ bản thì mùi hương của Trầm tự nhiên và nuôi cấy tương đối giống nhau, khó đoán biết được.

Giá bán trên thị trường

Trầm hương tự nhiên có mức giá cao hơn Trầm hương nuôi cấy, bởi tính cách quý hiếm trong quá trình hình thành cũng như giá trị mà nó mang lại. Hiện nay, giá Trầm hương tự nhiên trên thị trường dao động từ 6000 USD – 6500 USD/kg, còn tinh dầu trầm ở khoảng 9000 USD/1 lít.

Trầm hương nuôi cấy

Quá trình hình thành

Trầm hương nuôi cấy được tạo thành bằng cách tác động trực tiếp lên thân cây Dó (khoan, đục…) khiến cho cây bị thương, từ đó cây tiết ra nhựa trầm, hình thành nên Trầm hương. Nhờ việc có thể chủ động trong vấn đề tạo Trầm nên trầm hương nhân tạo trở nên gần gũi với đời sống của người dân Việt Nam và có mức giá thấp hơn so với Trầm hương tự nhiên.

Các loại trầm hương: Kỳ nam, Trầm hương, và Tốc

• Hạng nhất: Kỳ nam hay còn gọi là Kỳ

Kỳ nam là loại Trầm có phẩm chất cao và quý hiếm nhất. Kỳ chứa nhiều dầu nhất trong ba loại, Có chất nhẹ, mềm, dẻo, nhuyễn, khi nếm có vị chua, cay, đắng, ngọt, hương thơm tự nhiên cùng khói xanh, bay thẳng và dài lên không trung.

Trầm Kỳ nam

Kỳ nam được chia thành 4 loại, phân định theo giá trị rõ ràng qua câu ngạn ngữ “nhất bạch, nhì thanh, tam huỳnh, tứ hắc”. Đặc điểm của bốn loại kỳ được phân định rõ ràng qua tính chất và sắc vị, như:

+ Bạch kỳ: Sắc trắng ngà, xám nhạt, vô cùng quý hiếm, ít khi có, đắt giá nhất
+ Thanh kỳ: Sắc xanh xám, ánh lục, rất quý hiếm, đắt giá sau bạch kỳ
+ Huỳnh kỳ: Sắc vàng sẩm, vàng nâu, quý hiếm và đắt giá sau thanh kỳ
+ Hắc kỳ: Sắc đen chàm, hắc ín, quý và đắt giá sau huỳnh kỳ

• Hạng hai: Trầm

Là loại Trầm hương ít dầu, nặng, vị đắng, hầu hết khi đốt mới tỏa mùi thơm, khói màu trắng, bay quanh rồi tan ngay. Theo phẩm cấp, Trầm được xếp thành 6 loại.

+ Loại 1: sắc sáp trắng, giá trị cao nhất trong 6 loại Trầm
+ Loại 2: sắc xanh đầu vịt, giá trị sau loại 1
+ Loại 3: sắc sáp xanh, giá trị sau loại 2
+ Loại 4: sắc sáp vàng, giá trị sau loại 3
+ Loại 5: sắc vằn lông hổ, giá trị sau loại 4
+ Loại 6: sắc vàng đốm dầu, giá trị thấp nhất trong 6 loại trầm

Cũng có sách xưa chia Trầm thành 5 loại: Hoàng lạp Trầm, Hoàng Trầm, Giác Trầm, Tiến hương, Kê cốt hương, trong đó Hoàng lạp Trầm là tốt nhất.

• Hạng ba là tốc: Tốc là hạng Trầm có mức nhiễm dầu ít nhất trong ba loại, chủ yếu dầu Trầm đóng từ bên ngoài và dài dọc theo thớ gỗ. Có khoảng vài chục loại tốc, nhưng có thể xếp thành 4 nhóm chính sau: tốc đỉa, tốc dây, tốc hương và tốc pi.

 3. Trầm hương trong lịch sử Việt Nam

Trầm hương không chỉ là món quà linh thiêng từ trời, mà còn chứa đựng cả nền văn hóa cổ đại của người Việt nam. Suốt chiều dài lịch sử, từ thời Thục An Dương Vương đến nay đã có không ít sử sách nói đến Trầm hương Việt Nam. Thế kỷ thứ X, thời Vua Đinh Tiên Hoàng, các nghệ nhân đã dùng gỗ Trầm hương để làm hòm gia bảo đựng áo long bào của hoàng đế.

Trầm hương quý cũng bởi vì nhiều công dụng trong chữa bệnh và định thần, cải thiện sức khỏe. Theo y học cổ truyền, Trầm hương tính ôn, vị thơm, cay; vào các kinh thận, tỳ, vị; có tác dụng giáng khí, làm ấm thận, tráng nguyên dương, giảm đau và an thần. Nó thường được dùng điều trị các chứng đau ngực, đau bụng, nấc, nôn, hen suyễn, thận khí hư, bí tiểu tiện, nam giới tinh lạnh. Ngoài ra, xông tinh dầu Trầm hương sau một ngày mệt mỏi và áp lực công việc, giúp giải tỏa căng thẳng, ổn định tinh thần, an thần dễ ngủ, giúp giấc ngủ ngon và sâu hơn.